En toen was er...licht!

Je leert het pas echt waarderen als het het er niet meer is. Als je een weekend zonder stroom hebt gezeten, merk je pas hoe vanzelfsprekend je het altijd hebt gevonden dat het er was. Vrijdagavond ging het licht uit en pas gisteravond rond half twaalf floepte het weer aan. Tot mijn enorme vreugde, want ik kon eindelijk bijvoorbeeld de mobiele telefoon weer opladen. Voor het licht heb je kaarsen en minstens twee zaklampen, je moet overal op voorbereid zijn. Ook als je 's avonds over straat gaat, altijd een zaklamp meenemen, want je ziet helemaal niks in het pikkedonker, tenzij het volle maan is en niet bewolkt.
Die stroomuitval is regelmatig en sowieso gepland de eerste dagen van de week overdag. Daarom hebben we een generator op het kantoor, zodat we als het nodig is, verder kunnen. Maar thuis heb je dat niet, je weet nooit of je 's avonds wel stroom hebt. M'n laptop - belangrijk want thuisbioscoop - heb ik vorige week een paar keer mee naar het werk genomen om 'm daar op te laden. Ook al omdat ze daar een stabilizer hebben, die ervoor zorgt dat de stroomtoevoer gebalanceerd is. Daar heb je thuis een zogenaamde power surge protector voor nodig, een relatief duur apparaatje dat de uitschieters in de stroomvoorziening opvangt. Heel erg belangrijk, want zonder dat kan je computer of ander electronisch apparaat naar de knoppen gaan als er ineens 300 volt of zoiets doorheen schiet. Menig muzungu en oegandees heeft daar al een dure laptop aan verloren.
Omdat de goede surge-protectors niet in Fort Portal te vinden zijn en omdat ik nog wat meer nodig had, ben ik zaterdag met de bus naar Kampala gegaan. Zo'n vier uur in wat hier ook wel de flying coffins wordt genoemd, de vliegende doodskisten, want ze vliegen met een ware doodsverachting over 's Heeren Wegen. En iedereen die niet op tijd uit hun baan verdwijnt, heeft pech gehad. VSO-collega Nynke, die ik hier al tot een van mijn goede vrienden mag rekenen, vertelde me dat de bus waarin zij zat laatst een bodaboda (brommertaxi) had doodgereden. Die bodaboda zijn ook levensgevaarlijk, scheren overal tussendoor en ja, dan gaat het soms mis. Als ik een boda neem in town, soms kan het niet anders, dan zeg ik er altijd bij: mpora mpora ( rustig aan) en 's avonds gebruik ik mijn zaklamp als achterlicht, want die hebben ze standaard niet.
Ik ben dus zaterdag vroeg naar Kampala gegaan, in de hoop 's middags met Paul (de chauffeur van RAC) mee terug te rijden naar FP. Maar de auto die voor onderhoud bij een garage in KPL stond, was nog niet klaar en Paul zou dus pas op maandag terugkeren. Bummer! Ik was moe en smerig na een paar uur in die stinkende Derde Wereld-stad en wilde naar huis. Dus heb om 5 uur de avondbus naar FP terug genomen. Kwam op het laatste moment aan, want het pinnen bij de bank was niet gelukt (bankpas en mastercard weigerden) en moest dus nog langs een Forex om euro's (die ik gelukkig bij me had voor noodgevallen) te wisselen tegen een slechte koers. Kon ik in ieder geval m'n boodschappen afrekenen en de bus terug betalen. De bus zat vol, maar de bijrijder wees me een plek aan bij de uitgang. Net op het moment dat ik daar m'n spullen wil neerzetten, glipt er een lokalo doorheen en gaat op mijn stoel zitten. De bijrijder kwaad en zegt tegen de man dat die plek voor de enige muzungu in de bus bestemd is. Man zegt: je kunt me wat, ik zit. Gelijk heeft-ie, natuurlijk, heeft er net zoveel recht op als ik. Dat duurt zo een paar minuten en uiteindelijk gaat de bijrijder weg zonder het op te lossen. Ik ben moe en chagrijnig, maar blijf kalm. Altijd blijven lachen in dit soort situaties. Kijk goed om me heen en zie dat voorin een stoel vrij is, de stoel van de bijrijder, ongetwijfeld. Ik zeg niks en glip tussen dozen en tassen door naar voren en ga zitten op zijn stoel. Iedereen lachen, de muzungu lost het zelf wel op, kunnen ze wel waarderen. De oudere moslim naast me knikt: goed gedaan, jochie! De bijrijder ziet het en lacht uiteindelijk ook. Hij kan het ook wel waarderen, al heeft-ie nu zijn eigen stoel niet meer. Ik zit voorin, naast de chauffeur die zich door een waar mierennest heen wurmt, door gewoon de massa in te rijden, iedereen springt op het laatste moment aan de kant. Moet wel, anders kom je hier niet vandaan. De meest chaotische taxi & bus-park van East-Africa wordt dit wel genoemd. Het duurt lang voordat we eindelijk op de weg naar FP zitten en langzaam wordt het donker. Op de video schuin boven me wordt een Afrikaanse comedy vertoont, die werkelijk te flauw is voor woorden, maar waaraan de hele bus veel plezier beleeft. Vooral het jongetje van een jaar of 8-9 naast me, die in z'n eentje reist. We hebben af en toe een kort gesprekje, hij vindt het blijkbaar wel interessant zo'n grote muzungu naast hem. Ondertussen houd ik de chauffeur in de gaten, ik kan het meerijden niet laten. Die scheurt, terwijl het steeds donkerder wordt, met een snelheid van zo'n 100-120 km/u over de niet al te brede tweebaansweg, met aan de kant voetgangers en brommers/motors en op de weg zelf auto's en vrachtwagens zonder achterlicht. En regelmatig pakt hij ook nog even de telefoon om z'n liefje of god-weet-wie te bellen. Als het buiten begint te regenen, pakt hij af en toe een doekje om, zonder vaart te minderen, de beslagen binnenkant van de ruiten van condens te ontdoen. Ik houd het er maar op dat de statistische kans dat er tijdens deze rit iets gebeurt niet zo groot is, hoewel ik de kans liever niet precies wil berekenen. Om kwart voor negen komen we bij Kyenjojo, op ongeveer een uur van Fort Portal. We moeten een tijdje wachten, want verderop is ... een ongeluk gebeurt. Om kwart over tien ben ik uiteindelijk veilig thuis. In een donker huis, want de stroom is uitgevallen. Toch is het heerlijk om thuis te zijn en dit huisje na een week al zo te zien. Home sweet home!